مفاهیم اساسی و ابعاد چرخ دنده ها به شرح زیر می باشند:

1. دایره گام:دایره نظری است که از اهمیت بالایی برخوردار است و تمام محاسبات بر اساس قطر گام انجام می پذیرد دایره گام یک جفت چرخ دنده درگیر همیشه مماس بر هم هستند.
2. گام:فاصله بین فضای خالی بین دو دنده و ضخامت یکی از دندانه ها بر روی دایره گام را گام دنده می نامیم و آن را با حرف P نشان می دهیم.
3. مدول:نسبت قطر دایره گام هر چرخدنده بر حسب میلیمتر بر تعداد دندانه جرخ دنده را مدول می نامند مدول در چرخ دنده ها اهمیت فوق العاده بالایی دارد و به صورت استاندار بین المللی درآمده به صورت جداولی شده است که می توانیم مدول مورد نظر را از این جدول ها انتخاب کنیم.
4. ارتفاع دندانه:اندازه سر دنده فاصله شعاعی بین توک دنده تا دایره گام است و اندازه پای دنده فاصله شعاعی بین سطح پایین ترین دنده تا گام دایره گام است مجموع اندازه سردنده با پای دنده ارتفاع دندانه را تشکیل می دهد.
5. دایره لقی دندانه:دایره مماس بر دایره سر چرخ دنده درگیر را دایره لقی دندانه می گویند.
6. لقی سردنده:تفاوت اندازه پای دنده با اندازه سردنده درگیر با آن را لقی سردنده می گویند.